Heeft u zich in de wintermaanden wel eens afgevraagd wie er in de duisternis steeds fluit? Dat is de smient die zijn vrouwtje eeuwige liefde betuigt. En kent u de oorsprong van zijn gele voorhoofd? Luister naar dit romantische sprookje:
Iedere avond vleit prinses Smia zich aan de oever van het grote meer om te luisteren naar de ijle klanken die haar geliefde die op het grote eiland woont uit zijn fluit tovert. Iedere melodie is een liefdesbetuiging. “Geef de moed niet op, wij zijn voor elkaar geschapen,” lijken de fluittonen haar toe te fluisteren. Deze avond stromen tranen over de wangen van de prinses. Haar vader, de koning, dreigt haar geliefde te vermoorden als hij één voet zet op zijn grondgebied. Hij heeft een betere huwelijkspartner voor ogen, dan de zoon van de hoofdman van een primitieve stam. Alle kano’s langs het meer worden op zijn bevel ’s avonds binnengehaald en overdag letten bewakers extra op. Hoe kan Smia haar geliefde ontmoeten? Het lijkt uitzichtloos. Maar onder de betovering van de muzikale klanken van haar droomprins bedenkt ze een plan. Tijdens een maanloze nacht bindt ze kalebassen met rietstengels aan elkaar en knoopt ze om haar middel. Dan zwemt ze de lange, lange tocht naar het eiland van de man van haar dromen. De nacht is donker en ze laat zich leiden door de klanken van zijn fluit. Het water is koud, de afstand lang, het lijkt een onmogelijke opgave. Hoewel de muziekklanken steeds dichterbij komen raakt ze onderkoeld en het zwemmen gaat steeds moeizamer. Haar droomprins voelt dat zijn lief in nood verkeert en roept de sjamaan om hulp. Zij vertelt hem dat ze Smia alleen kan redden door haar in een eend te veranderen, maar dat betekent dat ze nooit meer kan terugkeren in haar menselijke gedaante. Hij stemt toe en niet lang daarna ziet hij dat Smia als eend moeiteloos naar de oever van het eiland zwemt. De prins is verheugd over haar redding van een wisse dood, maar ontroostbaar bij de gedachte dat zij altijd een eend zal blijven. Hij wil altijd bij haar zijn en daarom willigt de sjamaan zijn wens in en verandert ook hem in een eend.
Tot op de dag van vandaag zwemmen zij samen door het water en hij betovert zijn vrouwtje nog steeds met zijn liefdevolle gefluit. Deze eenden heten sindsdien smienten. De grote groepen smienten die u in de winter ziet zwemmen zijn afstammelingen van Smia, die door zich te verzetten tegen de huwelijkskeuze van haar vader, haar leven op het spel zette voor de man van haar dromen. De gele hoofdtooi van de zoon van de hoofdman is behouden, de mannetjes hebben nog steeds een geel voorhoofd.
Vanwege het gefluit worden smienten ook wel ‘fluiteenden’ genoemd. Smienten broeden in de zomer in de Scandinavische landen en IJsland. Sinds de zeventiger jaren komen van september tot april enkele honderdduizenden smienten in ons land overwinteren. Vooral in het waterrijke noorden en westen, de Wadden en in het deltagebied van de Schelde zijn ze vaak in grote groepen te zien. Op het menu staan vooral planten en de vrouwtjes eten ook veel muggen om de noodzakelijke eiwitten binnen te krijgen om eieren te leggen. Het vrouwtje is onopvallend, het mannetje heeft een kenmerkend geel voorhoofd .Alleen het mannetje fluit.
© Els Baars, Natuurverhalen.nl